(Nhiếp ảnh Hà Nội) Cuối tháng 5/2025, Ban Chấp hành Hội Nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội tổ chức hai đoàn đi thực tế sáng tác ảnh; một đoàn tại Thái Bình, Nam Định và đoàn thứ hai tại Thái Nguyên và Bắc Cạn. Sáng sớm 29/5, hai đoàn tập trung tại số 1 phố Chợ Gạo, Hà Nội và khởi hành lúc 06h30 đi hai hướng theo kế hoach. Đoàn đi Thái Bình – Nam Định chúng tôi gồm 23 Nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) do NSNA Hoàng Ngọc Thạch, Ủy viên BCH Hội NANT Hà Nội làm Trưởng đoàn.
Xe bon nhanh trên đường đưa chúng tôi tới Thái Bình lúc hơn 09h00. Đoàn chúng tôi được NSNA Đỗ Thanh Phúc và NSNA Nguyễn Phúc Anh đón tiếp rất nhiệt tình, đưa chúng tôi tới nhà Nghệ nhân Đinh Quang Thắng ở làng nghề truyền thống Chạm bạc Đồng Xâm nổi tiếng. Làng nghề chạm bạc Đồng Xâm Thái Bình thuộc xã Hồng Thái, huyện Kiến Xương, nằm bên dòng Đồng Giang hiền hòa, cách thành phố Thái Bình khoảng 20km.
Chúng tôi tới đầu làng tôi đã nghe thấy âm thanh đặc trưng của một làng quê Bắc bộ. Đó là tiếng gõ chạm khắc liên hồi của các nghệ nhân. Không chỉ có thế, chúng tôi còn có cơ hội chụp những cánh đồng lúa thẳng cánh cò bay, tận hưởng vẻ đẹp bình yên của một làng quê Bắc bộ.
Ảnh: NSNA Đinh Thị Vân Chi
Ảnh: NSNA Nguyễn Hồng Nhung
Nghệ nhân Đinh Quang Thắng chia sẻ.: Năm 1428, cụ Nguyễn Kim Lâu về đây truyền nghề chạm bạc cho bà con và lập phường Phúc Lộc. Thời kỳ hưng thịnh nhất của làng nghề là vào thời Nguyễn. Thời ấy, các nghệ nhân Đồng Xâm còn vào tận Cung đình Huế chạm trổ đồ trang trí và mang tinh hoa làng nghề đến khắp mọi miền đất nước. Cũng như nhiều làng nghề truyền thống khác trên cả nước, nghề chạm bạc ở Đồng Xâm từng có thời kỳ lâm vào cảnh khó khăn. Nhiều gia đình bỏ nghề. Tuy nhiên vẫn có vài nhà với tâm huyết, quyết tâm giữ nghề.
Hiện nay, thế mạnh của Đồng Xâm xoay quanh ba dòng sản phẩm chính: đồ trang sức, mỹ nghệ và đồ thờ cúng. Đồ trang sức gồm nhiều loại như: dây chuyền, nhẫn, hoa tai, lắc, vòng, trâm, thánh giá… bằng bạc. Đặc biệt, mặt hàng được khách hàng ưa chuộng và đông hộ gia đình làm nhất là đồ thờ cúng, từ các loại đỉnh, vạc, lư hương, đĩa quả, chân đèn…
Chiều 29/5, hai NSNA Đỗ Thanh Phúc và NSNA Nguyễn Phúc Anh tiếp tục dẫn chúng tôi tới phường rối nước Nguyên Xá Thái Bình thuộc xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng. Chúng tôi thi nhau bấm máy chẳng bỏ qua chi tiết nào. Chỗ này, chỗ kia đều vang tiếng nổ tạch, tạch, tạch…tạch liên hồi nghe đến vui tai.
Nghệ nhân tạo hình con rối ở làng Nguyên Xá, Đông Hưng, Thái Bình – ảnh: NSNA Trần Thắng
Nghệ nhân rối nước ưu tú Nguyễn Đình Bảy chia sẻ: Trải nhiều năm thăng trầm, phường rối nước Nguyên Xá Thái Bình chúng tôi vẫn duy trì nhưng mang tính cha truyền con nối. Những năm gần đây phường rối nước Nguyên Xá được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hỗ trợ kinh phí để nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị hoạt động theo chương trình mục tiêu quốc gia đồng thời cũng là để gìn giữ di sản văn hóa của quê hương Thái Bình. Vào thập kỷ 70 – 80 của thế kỷ XX, rối nước Nguyên Xá được đi biểu diễn tại các nước ở Đông Âu, Tây Âu, từng được báo chí các nước ca ngợi là nghệ thuật có một không hai trên thế giới. Năm 2007, phường rối nước Nguyên Xá chúng tôi được Đài Loan mời sang biểu diễn một tháng rưỡi. Chúng tôi tự hào lắm.
Hôm sau, đoàn chúng tôi khởi hành rất sớm và chia thành hai nhóm, một đi cảng cá Tân Sơn thuộc thị trấn Diêm Điền, Thái Thụy, Thái Bình; một đi biển Vô cực Thái Bình thuộc xã Thụy Xuân, huyện Thái Thụy say sưa tìm kiếm những góc mình ưa thích nhất để săn những bức ảnh đẹp cho mình.
Ngày Mới Trên Biển Quang Lang – ảnh: NSNA Nguyễn Bình Quang
Ảnh: NSNA Nguyễn Quang Toàn
Ảnh: NSNA Nguyễn Đức Căn
Ảnh: NSNA Nguyễn Tất Bê
Đi quanh chợ một vòng, chúng tôi gặp vợ chồng anh chị Thái – Hòa. Hai vợ chồng rất cởi mở, thân thiện cho chúng tôi biết tên nhiều loại cá biển. Chúng tôi chuyện trò như người thân. Sau một hồi chúng tôi xin chụp ảnh, anh chị vui vẻ đồng ý ngay.
Anh Thái còn vui vẻ chia sẻ: Vợ chồng em buôn bán cá ở chợ này khá lâu. Hầu như chúng em chỉ buôn những loại cá đắt tiền như cá chim biển vàng, trắng, đen, gai; cá thu, cá mú… chị ạ. Cá chim vây vàng nên được gọi là cá chim vàng. Loại cá này thường có ở nhiều khu vực biển của Việt Nam, đặc biệt ở vùng vịnh Bắc Bộ và Trung Bộ. Cá chim vàng đầu nhỏ, miệng bé, đặc biệt phần đầu không có vẩy mà chỉ có vẩy tròn nhỏ ở thân. Vây lưng, vây đuôi và vẩy trên thân có mầu vàng. Thịt cá loại này rất thơm ngon, không tanh.
Cảng cá Tân Sơn – ảnh: Tuyết Minh
Lần đầu tôi được nghe cá tên cá chim đen và cá chim gai. Đúng là đi nhiều sẽ biết nhiều, quả không ngoa chút nào. Chúng tôi lượn khắp chợ vài tiếng để chụp ảnh cho thỏa thích rồi mới về.
Ảnh: NSNA Đường Hồng Mai
Ăn cơm trưa xong, đoàn chúng tôi di chuyển sang Nam Định. Trên đường chúng tôi rẽ vào Cầu Ngói, Hải Hậu chụp vài tấm ảnh lưu niệm. Ở đó chừng hai giờ đồng hồ để các thành viên trong đoàn chụp ảnh và thư giãn sau ngày làm việc mệt mỏi.
Ảnh: NSNA Trần Cường
Chúng tôi tiếp tục hành trình đến biển Hải Lý. Biển Hải Lý còn có tên biển Xương Điền thuộc xã Xã Hải Lý, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định cũng rất nổi tiếng bởi có nhà thờ đổ và được nhiều du khách biết đến. Nhà thờ đổ còn có tên nhà thờ trái tim, được xây dựng 1943. Đây là một trong những công trình kiến trúc độc đáo, nổi tiếng theo phong cách châu Âu do kiến trúc sư người Pháp thiết kế ở Nam định. Nhà thơ đổ không chỉ có giá trị lịch sử, tôn giáo, văn hóa mà còn là điểm tham quan độc đáo, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước bởi vẻ đẹp hoang sơ cổ kính ngay trên bãi biển mênh mông.
Ngày mùa ở lCổ Chất – ảnh: NSNA Quách Tuấn Hương
Ngày thứ ba của chuyến đi, 31/5/2025, NSNA Chu Thế Vĩnh đi từ sớm đến đón đoàn chúng tôi tới làng nghề ươm tơ Cổ Chất bên dòng sông Ninh Cơ, nay là xã Phương Định, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định. Cổ Chất nổi tiếng với nghề trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa từ thời nhà Trần.
Ảnh: NSNA Nguyễn Bích Hải
Một thoáng làng nghề Cổ Chất, Nam Định – ảnh: NSNA Trần Thắng
Làng Cổ Chất cách thành phố Nam Định khoảng 20 km theo hướng quốc lộ 21, một làng nghề truyền thống lâu đời ở Nam Định. Chúng tôi tỏa ra các nhà quanh ngôi làng thơ mộng bên dòng sông Ninh hiền hòa để chọn cho mình những góc chụp ảnh đẹp. Khắp làng vang lên âm thanh lạch cạnh phát ra từ những xưởng kéo tơ thủ công, tiếng máy dệt… Chúng tôi say sưa chụp ảnh không biết mệt và cũng quên cả thời gian cho tới khi Trưởng đoàn hô thu quân mới thôi.
Ảnh: NSNA Ngô Minh Đạo
Được biết, suốt vài trăm năm sinh sống với nghề dâu tằm, nay người dân Cổ Chất đã du nhập nghề ươm tơ dệt lụa, trải qua nhiều thế kỷ đã trở thành làng nghề tơ Cổ Chất nổi tiếng gần xa. Tơ Cổ Chất là sản vật quý của Nam Định góp phần đem lại cuộc sống ấm no cho người dân. Việc bảo tồn và phát triển nghề tơ ở Cổ Chất không chỉ đem lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con trong làng mà còn là tín hiệu đáng mừng của một nghề truyền thống quý báu không bị mai một.
Ảnh: NSNA Đặng Hữu Xướng
Công nghệ kéo sợi tơ tằm hiện đại – ảnh: NSNA Nguyễn Thanh Hà
Một chuyến đi thực tế với bao điều bổ ích, lý thú và những kỷ niệm đẹp khó quên. Ai nấy đều vui tươi, phấn khởi, đều có được những tác phẩm đẹp, ưng ý, có giá trị, góp phần vào Nền Nhiếp ảnh Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung. Có được thành công này, đoàn chúng tôi chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình, chu đáo của các NSNA NSNA Đỗ Thanh Phúc, NSNA Nguyễn Phúc Anh và NSNA Chu Thế Vĩnh để chúng tôi có những tác phẩm tốt nhất, hiệu quả nhất.
Có thể nói, qua các chuyến đi thực tế sáng tác ảnh như thế này càng làm tăng thêm mối quan hệ tốt đẹp, sự hiểu biết lẫn nhau giữa các hội viên của Hội NANT Hà Nội, đồng thời còn được giao lưu với các hội viên Hội Nhiếp ảnh tỉnh bạn. Hy vọng rằng các chuyến đi thực tế sáng tác ảnh luôn được duy trì, củng cố và phát triển hơn nữa.
Bài: NSNA Tuyết Minh
Ảnh: Các NSNA trong đoàn
