(NAHN) Đồng bào Giẻ Triêng ở xã Đắc Dục, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum có một lễ hội rất độc đảo. Đó là lễ hội Cha Kchiah (hay còn gọi là lễ hội ăn than). Tiếng dân tộc Giẻ Triêng, từ Cha là ăn, còn Kchiah là than vừa là tên gọi một loài cây mà người Giẻ Triêng dùng để đốt lấy than phục vụ cho lò rèn truyền thống.
Lễ hội Cha Kchiah được tổ chức từ ngày 21- 27 tháng 12 hàng năm, với mục đích tổng kết mùa màng sau một năm thu hoạch để cộng đồng ăn mừng, tạ ơn thần linh phù hộ cho dân làng được mạnh khỏe, mùa màng bội thu…;Đây cũng là dịp cộng đồng làng chuẩn bị các dụng cụ lao động sản xuất để bước vào vụ mùa sản xuất mới.
Một số hình ảnh tái hiện lại lễ hội độc đáo này của dân tộc Giẻ Triêng:
Trước khi tổ chức lễ hội, hội đồng làng họp xét chọn khoảng 7 thành viên trong làng đạt tiêu chuẩn quy định để lên rừng đốt than cho dân làng
Hội đồng cử già làng đi trước, theo sau là các thành viên đi lấy than
Các thành viên cõng những gùi than từ rừng về làng, họ vừa đi vừa thổi tù và, đinh tút
Đến nhà rèn, chiêng, trống nổi lên,7 thành viên lấy than hú ba tiếng, rồi đi xung quang 4 vòng, theo hướng từ trái sang phải, sau đó mới vào nhà rèn để chuẩn bị rèn các công cụ dao,rựa, rừu…
Trước khi đưa dụng cụ lao động sản xuất vào lửa, một thành viên lấy hỗn hợp nước (cua được giã nhuyễn trộn với bẹ non của lá cây đót) bôi lên lưỡi các công cụ sản xuất. Theo quan niệm của dân tộc Giẻ Triêng, khi bôi lên các công cụ sản xuất hỗn hợp nước này, sau khi rèn xong các công cụ mới sắc bén, không bị cong vênh, sứt mẻ.
Khi rèn công cụ lao động sản xuất kết thúc, dân làng tiếp tục nghi thức cõng những người đi lấy than lên nhà rông và đặt ngồi tại một góc nhà.
Kết thúc nghi lễ, dân làng tiếp tục đánh chiêng, trống, uống rượu múa xoang trong nhà, ngoài sân.
Bài, ảnh: NSNA Nguyễn Thanh Hà
