Ngư dân làng chài Hòa Thắng, huyện Bắc Bình, dùng lưới rùng đánh cá gần bờ, một buổi mỗi lưới được hơn hai tạ cá tươi.
Bình minh ló dạng, các ngư dân làng chài Hòa Thắng khiêng lưới rùng ra biển đánh cá. Dọc bờ biển từ Hòn Nghề vào Hòn Rơm dài 3 km, có hơn chục lưới rùng khai thác cá vào buổi sớm mai, không khí sôi nổi, đầy hào hứng.
5h, ông Võ Minh Sáu, 58 tuổi, chủ tay lưới đánh gần Hòn Nghề có mặt trước, đứng trên bờ nhìn ra xem con nước. Khi những người bạn thợ đã tới đông đủ, ông trỏ tay về phía cách Hòn Nghề chừng 300 m. “Cá vào đang ở đó anh em, thả lưới ra vây nhanh”, ông Sáu hô lớn.
Một người khuấy thuyền thúng đi ngược sóng, lưới cũng theo đó rớt từ từ xuống nước. Chẳng mấy chốc, tấm lưới rùng khổng lồ dài đến 300 m bao vòng cung một vùng nước rộng lớn. Bên trong là đàn cá vào ăn gần bờ.
Không cần ai nhắc, 10 người gồm cả ông Sáu chia ra làm hai. Mỗi nhóm đứng cách xa nhau hơn 200 m, cầm hai đầu dây dài, cứ thế vừa đi thụt lùi vừa kéo lưới vào. Cứ vài phút, người ở đằng sau chạy lên phía trước, cứ thế cả nhóm đổi vị trí cho nhau để chia đều sức kéo.
Hơn nửa giờ sau, hai đầu lưới của hai nhóm nhích vào gần nhau. Hai nhóm chạm mặt cũng là lúc tấm lưới đầy ắp cá áp sát bờ. Những người đứng ở cuối dây thả tay ra, chạy xuống phía mặt nước phụ đẩy lưới lên. Trong lưới cá lớn, cá nhỏ nhảy đành đạch phát ra tiếng xoạt xoạt liên hồi.
Anh Nguyễn Ngọc Thanh cùng hai thanh niên khỏe mạnh cầm sọt hốt cá trong lưới, rồi khiêng lên đổ vào tấm bạt nhựa màu xanh trải sẵn trên bãi. Cá liệt, cá chỉ, cá bạc má, cá lão, cá xương xanh… nằm trộn lẫn vào nhau tươi rói. Một phụ nữ cùng bốn người trong nhóm ngồi lựa ra từng loại bỏ vào giỏ, trong khi những người còn lại đi giũ sạch lưới để đánh mẻ tiếp theo.
Cá được thương lái mua tại chỗ với giá 20.000-50.000 đồng một kg, tùy loại. Số không bán hết, vợ ông Sáu chở lên chợ xã Hòa Thắng bán cho người dân địa phương. “Lưới rùng này chỉ đánh trong buổi sáng, một buổi hai giác (hai mẻ) là về nghỉ, trung bình được hai tạ trở lên”, ông Sáu nói và cho biết có lúc gặp luồng được cả tấn.
Cứ vài ba hôm, ông Sáu kê lại số tiền bán cá đánh được, sau đó chia lại cho anh em bạn thợ trong nhóm của mình. Khoảng ba ngày hơn chục triệu, ông Sáu lại chia ra để anh em trang trải cuộc sống.
“Mỗi buổi cũng được ba trăm đến năm trăm nghìn, khi trúng được cả triệu. Thời gian rảnh buổi chiều mình còn có thể đi làm chuyện khác”, ngư dân Nguyễn Ngọc Thanh đang giũ lưới nói.
Ngư dân Võ Văn Kiếm cho biết ngày xưa khi các nghề đánh bắt xa bờ chưa thịnh hành, cá gần bờ còn nhiều, hầu như dân trong làng ai cũng biết kéo lưới rùng. Nay nhiều người chuyển qua sắm thuyền làm nghề đánh ngoài khơi. Ông Kiếm cùng anh em trong nhà vẫn duy trì nghề của cha ông để lại. Nghề khó làm giàu nhưng thu nhập đủ nuôi sống gia đình ông và cho con cái ăn học.
Ông Võ Văn Trung, Chủ tịch Hội nông ngư dân xã Hòa Thắng cho biết đây là nghề truyền thống có từ hơn 200 năm qua tại vùng biển địa phương. Nghề lưới rùng đòi hỏi người kéo có sức bền và hợp lực với nhau khi hành nghề. Toàn xã nay còn 4 giàn lưới rùng với hơn 50 lao động tham gia vì nhiều người đã sắm thuyền đánh bắt xa bờ.
Các làng chài ven biển Bình Thuận như: Hòa Phú, Mũi Né, Phan Thiết, Kê Gà, La Gi, Hàm Tân… trước đây cũng thịnh hành nghề lưới rùng, nhưng đã mai một. Hiện, mỗi làng duy trì một đến hai giàn lưới.
